بازارهای ثانویه در بورس سهام به بازارهای اطلاق می شود که در آنها سهامی که در گذشته منتشر و معامله شده‌اند به وسیله سرمایه‌گذارها خرید و فروش میشود. بورس سهام نیویورک و سیستم کامپیوتری متعلق به انجمن ملی معامله گران و اوراق بهادار (نزدک) نمونه‌هایی شناخته شده‌ای از بازارهای ثانویه سهام هستند. وقتی که معامله ای در بازار ثانویه سهام رخ می‌دهد ،وجوه مالی اغلب از طریق شرکت کارگزاری و یا شرکت که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را ایفا میکند، مبادله میشود. ناشر اولیه سهام در انتقال سهام و یا وجوه مالی نقشی ندارد در این بخش بازارهای ثانویه سهام‌فرایند‌معاملات‌و‌شاخص‌های‌عمده سهام را بررسی خواهیم کرد.
بورس سهام آمریکا:
سه بازار عمده سهام عدالت متحده آمریکا عبارتند از: بورس سهام نیویورک سیستم کامپیوتری متعلق به انجمن ملی معامله‌گران اوراق بهادار و بورس سهام آمریکا در شکل ۶-۸ و ۷-۸ این سه بازار بر اساس داده‌های ارائه شده مقایسه شده‌اند. شکل ۶-۸ حجم دلاری معاملات هر یک از سه بازار در فاصله زمانی بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۷ نشان می‌دهد: شکل۷-۸ نیز بیانگر تعداد شرکت‌هایی است که در فاصله زمانی بین سال های ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۷ در هر یک از بازارها پذیرفته شده‌اند، چیزی که با توجه به حجم دلاری معاملات و تعداد شرکت های پذیرفته شده در این بازارها واضح و مبرهن است این بود که اگرچه بورس سهام نیویورک اولین بازار سهام و نزدیک دومین بازار توانمند به شمار می‌رود، با این حال فعالیت های بورس سهام آمریکا از لحاظ در سطح پایینی قرار دارد همچنین در آمریکا بورس‌های سهام کوچکتری از قبیله بورس سهام شیکاگو بورس سهام فیلادلفیا بورس سهام بوستون و بورس سهام سین سیتی است حجم معاملاتی که در این بورس ها صورت می گیرد بیشتر از ۵ درصد حجم معاملات روزانه سهام در ایالت متحده آمریکا نیست. توجه داشته باشید که در سال ۲۰۰۷ میلادی ارزش کل سهام پذیرفته شده در این بازارها را چیزی بیش از ۲۳ تریلیون دلار را شامل می شود. این حجم سهام شامل سهام شرکت هایی است که ورشکسته نشده اند.
بورس سهام نیویورک
بورس سهام نیویورک یورنکست شناخته‌شده‌ترین بورس سازمان یافته ایالت متحده آمریکا به شمار می رود. این بورس با ادغام گروه بورس سهام نیویورک و یوونتوس (که در سال ۲۰۰۰ از ادغام بورس پاریس و بروکسل و آمستردام) بود ایجاد شده بود در ۴ آوریل سال ۲۰۰۷ میلادی ایجاد شد بورس سهام نیویورک است که از ادغام ۶ بورس سهام در ۵ کشور مختلف و ۶ بورس اوراق مشتقه ایجاد شد، بزرگترین بورس دنیا در پذیرش شرکت‌ها، معاملات سهام، اوراق مشتق از سهام و نرخ بهره اوراق قرضه توزیع داده های بازار به شمار می‌رود. این ادغام در نوع خود بزرگترین ادغامی بود که سبب ایجاد یک بازار سهام جهانی واقعی شد. در بورس سهام نیویورک نیز بیش از ۳۲۰۰ سهام مختلف پذیرفته شده و معامله میشود. متوسط حجم دلاری معاملات روزانه بورس سهام آمریکا در سال ۲۰۰۷ میلادی، ۹/۹۳میلیارد دلار و در نتیجه معامله ۲/۲ میلیارد سهم بوده است.
فرایند معامله:
تمامی معاملاتی که در بورس سهام آمریکا انجام میشود،در مکان خاصی از تالار بورس(که به آن واحد معاملات)انجام میشود(به شکل۸-۸مراجعه شود). در این بازار هر سهامی به یک بازارساز متخصص تخصیص داده میشود. بازارساز متخصص بورس عضوی از بورس استکه مسئولیت حفظ بازار و حفظ قدرت نقدشوندگی سهام های تخصیص داده شدهبه او را بر عهده دارد. بازارساز متخصص بورس وظیفه تثبیت جریان سفارش های سهام و قیمت آن را در زمانی که بازاربا تلاطم مواجه میشود، بازارساز متخصص بورس با خرید سهام به تثبیت قیمت سهام کمک میکند).
از آنجا که بازارسازی به طور معمول مستلزم داشتن حجم بالایی از وجوه نقدی است بازارسازان متخصص بورس اغلب خودشان را در قالب شرکت هایی سازماندهی می کند تعداد نفرات شرکت های بازارسازی متخصص بورس به طور معمول بین دو تا ۲۰ نفر است شرکت‌های بازارساز متخصص بورس ممکن است بیش از یک سهام را بازارسازی کند با این حال برای هر سهام پذیرفته‌شده در بورس فقط یک بازارساز متخصص بورس تخصیص داده میشود .
به طور کلی از آنجا که بازارسازان متخصص بورس متعهد به تثبیت قیمت بازار منصفانه برای سهام هستند و حتی شاید به این منظور در تثبیت قیمت‌ها نیز مداخله کنند به همین منظور بورسها اغلب تضمین کنندگان فروش اوراق بهادار و موسسات تامین سرمایه که مسئول ارائه بهترین قیمت موجود به مشتریان خود و برای اوراق جدید هستند اجازه نمی‌دهند که بازارساز متخصص بوس باشند.
در یک واحد معاملاتی سه نوع معامله انجام میشود:
۱- کارگزاران می توانند به نیابت از مشتریان و با قیمت بازار معامله کند (specialist firms)
۲- سفارش های به قیمت به قیمت معین اغلب به وسیله بازارساز متخصص بورس اعمال می شوند (commission broker)
۳- بازارسازان متخصص پوست به وسیله حساب خود معامله می‌کنند. (floor broker)
این نوع معاملات به تفصیل در ادامه توضیح داده خواهد شد تا ماه دسامبر سال ۲۰۰۵ میلادی برای انجام معاملات در تالار بورس سهام نیویورک نیاز به مجوز معامله بود و فقط سازمان های عضو بورس سهام نیویورک می توانستم برای اخذ مجوز اقدام کنند هر مجوز معامله به سازمان دارنده آن این امکان را می دهد تا به صورت الکترونیکی و فیزیکی و امکانات معاملاتی بازار بورس سهام نیویورک دسترسی داشته باشد.
خرید سهام در بورس نیویورک
در بازار های ثانویه در بورس مجوز معاملاتی در یک مزایده به فروش می‌رفت و تا یک سال نیز اعتبار داشت حداقل قیمت مربوط به مجوز معامله مربوط به هر مزایده نیز به وسیله بورس سهام نیویورک تعیین میشود به طور کلی همانطور که در شکل ۹-۸ نشان داده شده است وقتی افراد تصمیم به انجام معامله در بورس سهام نیویورک می گیرند با کارگزار خود مانند موسسه مریل لینچ تماس می‌گیرند کارگزار سپس سفارش را به نماینده خود در بورس مستقر است و به آن کارگزار کارمزد بگیر گفته میشود.
و یا برای کارگزار تالار بورس که برای آنها کار میکند ارسال میکند تا او این سفارش را به بازار ساز مناسب آن منتقل کند یکی از وظایف بازارساز متخصص بورس اجرای سفارش ها برای کارگزاران تالار بورس یا کارگزاران کمیسیون بگیر است با این حال خود کارگزاران می توانند بدون استفاده از بازارساز متخصص بورس در واحد معاملاتی اقدام به اجرای سفارش کنند همچنین سفارش ها به طور فرایندی از طریق شبکه معاملاتی اینترنت و از طرف عموم سرمایه‌گذاران به بورس سرازیر میشود در این روش سفارش بدون اینکه به دست کارگزار کمیسیون بگیر برسد به صورت مستقیم به دست کارگزار تالارمی‌رسد.
وقتی که معامله تکمیل می شود این کار اغلب در کمتر از ۱۵ دقیقه صورت می‌گیرد. انجام معامله به وسیله کارگزار تایید خواهد شد معامله به طور معمول در سه روز تسویه میشود به این معنا که سرمایه‌گذار سه روز وقت دارد مبلغ معامله را پرداخت کرده و کارگزار تالار یا کارگزار کمیسیون بگیر سه روز مهلت دارد تا سهام را تحویل بگیرد.
سفارش به قیمت روز یا سفارش به قیمت معین
بخش عمده‌ای از سفارش هایی که برای کارگزاران تالار بورس و کارگزاران کمیسیون بگیر ارسال میشود دو نوع هستند سفارش به قیمت روز یا سفارش به قیمت معین. سفارش به قیمت روز به سفارشی اطلاق میشود که وقتی سفارش به واحد معاملاتی می‌رسد کارگزار یا بازارساز متخصص بورس سفارش را با بهترین قیمت موجود معامله می کند.
در این حالت کارگزار با مراجعه به واحد معاملاتی سفارش را انجام می‌دهد. اما سفارش به قیمت معین به سفارشی اطلاق می شود که فقط با قیمت تعیین شده معامله میشود وقتی کارگزاری سفارش به قیمت ماهانه دریافت می‌کنند در واحد معاملاتی منتظر قیمتی نزدیک به قیمت تعیین شده خواهد ماند وقتی که قیمت جاری نزدیک به قیمت تعیین شده نباشد کارگزار قادر به اجرای سفارش نخواهد بود و فقط در زمانی سفارش اجرا میشود که قیمت جاری سهام با قیمت تعیین شده برابر باشد برخی از سفارش ها با قیمت معین محدود زمانی دارند اگر سفارش در آن محدوده زمانی به اجرا در نیاید از فهرست سفارش بازارساز حذف میشود.
ارتباط بین سفارش به قیمت روز و سفارش و قیمت معین
در شکل ۱۰-۸ ارتباط بین سفارش به قیمت روز سفارش و قیمت معین نشان داده شده است.وقتی سفارش و قیمت روز عرضه میشود، معامله با قیمت جاری بازار یعنی ۷۵/۹۷ دلار به ازای هر سهم، به اجرا در می آید این قیمت با توجه به عرضه کلی سهام و تقاضای سهام به وسیله سرمایه‌گذاران تعیین میشود. اگر قیمت سفارش به قیمت معین( یعنی ۶۲۵/۹۷دلار هر سهم )متفاوت از قیمت جاری بازار باشد سفارش در دفاتر بازارساز متخصص بورس باقی خواهد ماند. چنانچه شرایط عرضه و تقاضا تغییر کند (یعنی منحنی تقاضا در شکل۱۰-۸ به کاهش یابد)قیمت بازار به ۹۷/۶۲۵ دلار هر سهم کاهش پیدا میکند. و در این حالت بازارساز متخصص بورس اقدام به اجرای سفارش با قیمت معین کرده و کارگزار از اجرای سفارش مطلع میکند.
خرید و فروش اوراق بهادار با استفاده از برنامه ریزی های رایانه‌ای بورس سهام نیویورک خرید و فروش همزمان ۱۵ سهام مختلف را که ارزش سهام آنها بیش از یک میلیون دلار است به وسیله سیستم خودکاری با عنوان خرید و فروش اوراق بهادار با استفاده از برنامه ریزی های رایانه ای انجام می دهد .برای مثال: از این سیستم می توان برای ایجاد بیمه برای پرتفلیواستفاده .کرد کسی که از این سیستم استفاده می کند،می‌تواند بر پرتفلیو از سهام از وضعیت بلند (وضعیت خرید)و در قرارداد پیمان آتی شاخص سهام از وضعیت کوتاه (وضعیت فروش )استفاده کند در این حالت چنانچه ارزش بازار پرتفلیو سهام کاهش داشته باشد،ضرر و زیان آنها ایجاد شده از راه وضعیت سرمایه گذاری اتخاذ شده در پیمان آتی جبران خواهد شد.تطبیق زمانی این معاملات به وسیله برنامه های رایانه ای تعیین میشود.
مقاله بازار های اولیه را بخوانید
