تمام کسانی که در دنیای رمزارزها فعالیت میکنند باید برای خرید و فروش با صرافی های مرتبط با این حوزه همکاری کنند. در ایران نیز برای خرید و فروش رمزارزها و مخصوصا تبدیل ریال به تتر و بلعکس صرافی های ارز دیجیتال فعالیت و کمک های شایانی میکنند. در این مقاله سعی بر آن داریم تا گریزی بر فعالیت این صرافی ها در ایران بزنیم.
صرافی ارز دیجیتال چیست:
صرافی رمزارز (انگلیسی: Cryptocurrency Exchange) یا صرافی ارز دیجیتال (به انگلیسی Digital Currency Exchange (DCE)) کسب‌وکاری است که به مشتریان امکان می‌دهد که رمزارز یا ارزهای دیجیتال را با دارایی‌های دیگر همچون پول‌های بی‌پشتوانه متعارف یا دیگر ارزهای دیجیتال معاوضه کنند. صرافی رمزارز می‌تواند یک بازارگردان باشد که به‌طور معمول شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش را به عنوان کمیسیون تراکنش به ازای خدمت یا هزینه خدمات می‌گیرد.
مفهوم:
صرافی ارز دیجیتال می‌تواند یک تجارت خشت و ملاتی یا فقط یک تجارت برخط باشد. در حالت تجارت خشت و ملات صرافی روش‌های سنتی مبادله را با ارزهای دیجیتالی تعویض می‌کند. در کسب‌وکار برخط پول‌هایی که الکترونیکی ارسال شده‌اند را با ارزهای دیجیتال معاوضه می‌کند. بیشتر صرافی‌های ارزهای دیجیتال در خارج از کشورهای غربی فعالیت میکنند تا از مقررات‌گذاری و تعقیب قضایی دوری کنند. گرچه آنها ارزهای حکومتی غربی را نیز تبدیل میکنند و حساب‌های بانکی در چندین کشور برای تسهیل جابجایی سپرده با ارزهای ملی مختلف بهره می‌گیرند.
صرافی ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟
هر صرافی به یکی از این دو شکل کار می‌کند:
- حالت اول: شما با خودِ صرافی معامله می‌کنید. (از خود صرافی می‌خرید یا به خود صرافی می‌فروشید.)
- حالت دوم: صرافی خودش طرف معامله نیست و فقط یک واسط بین خریداران و فروشندگان است و از انجام معاملات مقداری کارمزد می‌گیرد.
در تعداد کمی از صرافی‌ها (که البته در بین صرافی‌های ایرانی تعدادشان زیاد است)، طرف معامله خود صرافی است، یعنی افراد برای خرید ارز دیجیتال، آن را از خود صرافی خریداری میکنند و برای فروش، ارز دیجیتال خود را به خود صرافی می‌فروشند. در اینجا درآمد صرافی از تفاوت قیمت خریدوفروش است؛ یعنی قیمت خرید ارز دیجیتال از صرافی نسبت به قیمت فروش آن به صرافی بالاتر است.
در حالت دوم دیگر صرافی‌ها طرف معامله شما نیستند، بلکه در حقیقت واسط بین خریداران و فروشندگان هستند و از هر معامله درصدی کمیسیون (مثلاً ۰.۱ درصد از مبلغ معامله) دریافت میکنند. از نظر جهانی، اغلب صرافی‌ها به روش دوم کار میکنند، اما در ایران (حداقل در زمان نگارش این مطلب) بیشتر صرافی‌ها از نوع اول هستند، یعنی صرافی خودش طرف معامله است.
جفت‌ارز چیست؟
در یک صرافی ارز دیجیتال برای نشان‌دادن امکان تبدیل یک ارز دیجیتال به ارز دیجیتال دیگر از مفهومی به‌نام جفت‌ارز استفاده میکنند.
یک جفت‌ارز در صرافی به این صورت نمایش داده می‌شود: نماد اختصاری ارز دیجیتال اول / نماد اختصاری ارز دیجیتال دوم
به‌عنوان مثال، نماد اختصاری بیت کوین BTC و نماد اختصاری تتر USDT است. بنابراین جفت‌ارز بیت کوین – تتر را این‌گونه مشاهده می‌کنید: BTC/USDT
مفهوم جفت‌ارز می‌تواند در تحلیل تکنیکال بازار هم به شما کمک کند. به‌عنوان مثال، اگر قصد داشته باشید ارزهای مختلف را با بیت کوین معامله کنید، بنابراین کار منطقی این است که از نمودار بیت کوینی استفاده کنید. مثلاً اگر بخواهید تغییرات قیمت ریپل نسبت به بیت کوین را مشاهده کنید، باید از نمودار جفت‌ارز ریپل – بیت کوین (XRP/BTC) استفاده کنید.
انواع صرافی
۱:متمرکز:
در امور مالی متمرکز بودن به معنی اعتماد شما به کسی یا جایی برای رسیدگی به پول شما است.
در گذشته، کلمه متمرکز به همه سازمان هایی گفته می‌شد که امور مالی را مدیریت کردند. متمرکز بودن به این معنی است که یک واسطه معتبر برای رسیدگی به هر دارایی استفاده شده در معاملات، وجود داشته باشد.
به عنوان مثال، در یک بانک، یک مشتری پول خود را به بانک می‌دهد تا آن را برایش نگهداری کند. بنابراین بانک کنترل کامل پول مشتری را در اختیار دارد و برای ارائه این خدمات از کاربر هزینه ای را دریافت می کند. در بسیاری از موارد، اعتماد به واسطه بسیار امن تر از این است که یک فرد خودش راهی برای مدیریت پول خود پیدا کند. بانک ها دارای تدابیر امنیتی بالایی هستند و یک تیم برای نظارت بر پول مشتریان دارند.
صرافی متمرکز ارز دیجیتال نیز به همین نحو عمل می کنند.. یک کاربر می تواند پول خود را در یک اکسچنج ذخیره کند. ارز او در اختیار اکسچنج است و اعتماد به یک واسطه برای مشتریان، امکان بازیابی رمز عبور گمشده یا ۲FA را به راحتی محیا می‌کند. زیرا این مشتری دسترسی به حساب خود را به طور کامل به این اکسچنج واسطه داده است. قرار دادن پول در اکسچنج، امکان کنترل ۱۰۰٪ پول را از مشتری می‌گیرد.
داستان‌های بسیاری از سرمایه گذارانی وجود دارد که به دلیل گم کردن کلید های خصوصی خود، صدها هزار دلار پول خود را از دست داده‌اند. اگر پول آنها در یک اکسچنج متمرکز بود، آنها نگران این موضوع نبودند و به راحتی با نشان دادن گذرنامه یا تأیید کارت شناسایی بازیابی پول‌هایشان ممکن بود. البته زیاد شنیده می شود که صرافی های این حوزه هک شده اند و سرمایه زیادی از صرافی ها به سرقت رفته است و ۱۰۰ درصد نمی توان به آنها اعتماد داشت.
مزایای صرافی متمرکز
- استفاده آسان
- نقدینگی
معایب صرافی متمرکز
- کنترل وجوه توسط صرافی
- نیاز به ارائه مدارک شخصی (برای برخی از ویژگی ها)
- امکان خرابی سایت یا تلاش برای هک کردن
- ناشناس نبودن
۲:غیرمتمرکز:
از مزایای صرافی‌های متمرکز می‌توان به محبوبیت زیاد آنها، امکانات بالا، حجم نقدینگی و سرعت بالای معاملات را نام برد. بایننس و کوین بیس از جمله صرافی‌های متمرکزی هستند که محبوبیت زیادی در سطح جهانی دارند.
در صرافی غیر متمرکز (Decentralized EXchanges)، هیچ شخص ثالث، سازمان یا شرکت خاصی بر روی معاملات نظارت نمی‌کند و کنترل آنها توسط قراردادهای هوشمند بر بستر بلاکچین می‌باشد. از ویژگی‌های صرافی غیر متمرکز؛ داشتن حریم خصوصی پیشرفته، انجام معاملات توسط قراردادهای هوشمند، عدم امکان دستکاری، امنیت بالا در برابر هک شدن و کارمزد کم می‌باشد.
از جمله صرافی‌های غیر متمرکز می‌توان به وان‌اینچ (۱inch.Exchange)، بیسکیو (BISq)، بنکور (Bancor) و … اشاره کرد.
مزایا صرافی غیرمتمرکز
- کنترل وجوه توسط خود کاربر
- ناشناس ماندن
- عدم وجود خرابی یا هک شدن سرور مرکزی
- عدم نیاز به ارائه مدارک شخصی
معایب صرافی غیرمتمرکز
- استفاده از آن برای افراد، خصوصا مبتدیان ساده نیست
- داشتن ویژگی های ابتدایی
- در صورت هک شدن کامپوترتان قادر به انجام هیچ کاری نیستید
تفاوت صرافی متمرکز و غیر متمرکز در چیست؟
علاوه بر صرافی متمرکز، صرافی غیرمتمرکز هم در این حوزه وجود دارد. همانطور که در بالا ذکر شد صرافی ارز دیجیتال به صورت متمرکز می باشد و سازمان واسطه ای بر روی آن کنترل دارد و این شرکت هر زمان که به دلایل مسایل احراز هویت یا پول شویی ایرادی در حساب شما پیدا کند و یا کشور شما را تحریم کند می تواند حساب شما را مسدود کند و از این لحاظ نگرانی هایی در دارایی های شما در خطر می باشند. اما صرافی های غیرمتمرکز با این ایده که دارایی های دیجیتال خود غیرمتمرکز می باشند وارد این سیستم شدند.
به عبارت ساده، یک صرافی غیر متمرکز ارزهای دیجیتال (DEX) با ایجاد یک محیط بدون اعتماد و بسیار هوشمند، واسطه را از بین می برد. در صرافی غیرمتمرکز معاملات از طریق قراردادهای هوشمند صورت می‌گیرد تا پول از دست واسطه‌ای عبور نکند. همچنین صرافی غیرمتمرکز کنترلی بر روی سرمایه شما ندارد.
این نوع صرافی یک سیستم همتا به همتا است. البته DEX هنوز هم در ابتدای راه است و خیلی محبوب نیست و تعداد حجم معاملات در این صرافی ها کم می باشد. با این حال این نوع صرافی ها در نوع خود بسیار جالب و برای کشورهایی که جز تحریم قرار دارند می تواند فرصت خوبی باشند.
آیا حجم معاملات در صرافی مهم است؟
هرچه حجم معاملات بیشتری در یک صرافی وجود داشته باشد، احتمال نوسانات و دستکاری در بازار کمتر می‌شود.
فرض کنید شخص A می‌خواهد ۱ بیت کوین خریداری کند و قیمت آن در صرافی ۱۰,۰۰۰ دلار است و حجم مبادلات نیز در اکسچنج زیاد است، بنابراین با احتمال زیاد، با فاصله زمانی کمی پس از گذاشتن سفارش خرید ۱ بیت کوین در اکسچنج، سفارش او ثبت می‌شود و بیت کوین خود را می‌خرد.
اما اگر حجم معاملات در اکسچنج کم باشد، ممکن است تنها بخشی از سفارش خرید شخص A با قیمت ۱۰,۰۰۰ دلار یا کمتر از آن ثبت شود (برای مثال ۰/۳ بیت کوین) و شخص A مجبور شود مابقی سفارش خود را (۰/۷ بیت کوین) با قیمت بالاتری خریداری کند.
هر چه حجم معاملات صرافی ها بیشتر باشد یعنی کاربران بیشتری در آن صرافی حضور دارند و این نشانه ای از اعتماد کاربران به آن صرافی است و معمولا صرافی ها با توجه به حجم معاملاتی که دارند در سایت هایی نظیر کوین مارکت کپ لیست می شوند.
آیا صرافی ارز دیجیتال امن است؟
هیچ صرافی از خطر هک شدن در امان نیست. در تاریخ ارزهای دیجیتالی هک‌‌های زیادی برای صرافی ها رخ داده است، اما در بسیاری از موارد، اکسچنج‌ها ضرر مشتریان را از جیب پرداخت کرده‌اند.
هک برای DEX تقریبا غیرممکن است، اما کاربران ممکن است به دلیل گم کردن کلیدهای خصوصی و یا رمزهایشان پول خود را از دست بدهند. صرافی های متمرکز مشهور درست به اندازه بانک‌ها امن هستند. به عنوان مثال صرافی معتبری نظیر بایننس با وجود هک خود سرمایه کاربران را از صندوق سرمایه ای که پیشتر تامین کرده بود پرداخت کرد.
باز کردن حساب در صرافی ها چگونه است؟
هر صرافی با توجه به اینکه در کدام کشور ایجاد شده است موظف است مقررات خود را با توجه به قوانین آن کشور تعبیه کند. بسیاری از این صرافی ها به دلیل مسایل قانونی کشورهایی که در تحریم آمریکا قرار دارند را جز تحریم های سایت خود قرار می دهند. به عنوان مثال بسیاری از صرافی ها ایران را جز تحریم های خود قرار داده اند.
با این حال هر اکسچنجی در دنیا حداقل به یک مدل تایید هویت برای تأیید اعتبار حساب نیاز دارد. البته می توان از صرافی ها بدون احراز هویت نیز استفاده کرد ولی امکان دسترسی به خدمات آن پلتفرم کم خواهد بود.
بسیاری از اکسچنج‌ها به کاربران اجازه می‌دهد بدون تایید هویت یک حساب کاربری را باز کنند، اما این حساب‌ها دارای محدودیت‌های واریز و برداشت از حساب هستند. تایید هویت پایه به طور کلی نیاز به تصویری از گذرنامه یا کارت شناسایی کاربر دارد و این کار، تایید هویت دو مرحله‌ای یا ۲FA را فعال می کند.
۲FA در واقع احراز هویت دو مرحله ای است که دارای رمز عبور و یا گوگل آتنتیکیتور محرمانه است که هر سی ثانیه دوباره تولید می‌شود و هر بار که یک کاربر وارد حساب کاربری خود می شود، باید آن را وارد کند.
شهروندان ایرانی معمولا در اکثر صرافی ها تحریم می باشند و بهتر است از صرافی های معتبر ایرانی برای خرید و فروش استفاده کنند و یا اگر می توانند با استفاده از پاسپورت خویشاوندان مورد اعتماد خود در کشورهای دیگر در صرافی های خارجی ثبت نام کنند. البته باید مراقب مسائل امنیتی باشند و برای اتصال به چنین حساب هایی حتما از VPN یا VPS استفاده کنند.
بهترین صرافی های ارز دیجیتال (متمرکز و غیرمتمرکز) بر اساس حجم مبادلات
- صرافی بایننس Binance
- هیوبی گلوبال Huobi Global
- کوین بیس Coinbase
- کراکن Kraken
- کوکوین kucoin
- بیتفینکس Bitfinex
- بیت استامپ Bitstamp
- اف تی ایکس FTX
- بیت فلایر bitFlyer
- بای بیت bybit
نتیجه‌گیری
صرافی ارز دیجیتال یکی از ملزومات امروزی معاملات در بازار ارزهای دیجیتالی است. زیرا بدون چنین بستری عملا به دلیل ضعف‌های قابل‌توجه ساختاری و امنیتی در بسیاری از کیف پول‌ها و همچنین عدم پشتیبانی آنها از رمزارزهای ناشناخته یا جدید، معاملات تضعیف خواهد شد.
همچنین با اضافه‌کردن قابلیت تبادل ارزهای دیجیتال با ارزهای فیات توسط صرافی‌های بزرگ، این پلتفرم‌ها نسبت به کیف پول‌ها کشش و جاذبه بیشتری در جذب کاربران ایجاد میکنند.
با این وجود اما همچنان مشکلاتی مانند حضانت سرمایه‌های دیجیتالی، ریسک هک و هزینه بالای معاملات همچنان از مشکلات جدی صرافی‌های ارز دیجیتال است. قطعا توجه به حل چنین مسائلی می‌تواند راه را برای پیشرفت بیشتر صرافی‌ها در آینده‌ای نزدیک در بازارهای ارز دیجیتال باز کند.
از مقاله قبل دیدن کنید:پردازش اطلاعات
